Kompleksowe podejście do uprawy cebuli

Zróżnicowane warunki pogodowe a zdrowotność cebuli – jak dopasować ochronę i nawożenie do lokalnego mikroklimatu?

W minionym sezonie opady deszczu na Kujawach zwiększyły presję mączniaka rzekomego, na Mazowszu walczono ze Stemphylium vesicarium, a na Pomorzu z presją chorób bakteryjnych spowodowanych nadmiarem wody. Dlatego jednym z kluczowych aspektów w uprawie cebuli jest odpowiednie dobranie zabiegów agrotechnicznych – nawożenia czy ochrony – do warunków panujących w rejonie uprawy i unikanie opierania się na sygnalizacji zagrożeń z innych rejonów. Każdy obszar charakteryzuje się odmiennym mikroklimatem, rozkładem temperatur oraz opadów.

W poprzednich sezonach największym problemem dla producentów była wysoka presja ze strony wciornastka tytoniowca oraz Stemphylium vesicarium, a także niski poziom opadów. Skutkiem kumulacji problemów była wysoka presja chorób bakteryjnych, co wpłynęło na niską jakość cebuli w przechowalniach. Obroniła się tylko cebula wysokiej jakości, sprzedawana po długim przechowaniu, na przełomie kwietnia i maja.
 

Jakość cebuli z tegorocznych zbiorów

Obecnie w magazynach znajdują się różnej jakości cebule z tegorocznego zbioru. Duża część plantacji została zebrana późno, w złych warunkach, z niskiej jakości łuską i znaczną presją chorób przechowalniczych. Ponadto cebule, które zjarowizowały, osiągnęły słabe parametry jakościowe, nie stanowią towaru handlowego i mogą być źródłem infekcji chorobowych.
 

Jakie nawożenie cebuli daje najwyższy plon?

 

Kluczowe zasady nawożenia

Nawożenie i ochrona upraw muszą być tak dobrane, aby rośliny w odpowiednim czasie miały dostęp do niezbędnych składników pokarmowych oraz zapewnioną ochronę przed patogenami w najbardziej newralgicznych momentach.
 

Rola siarki i makroskładników

Cebula charakteryzuje się wysokimi wymaganiami pokarmowymi oraz wrażliwością na zawartość chlorków w glebie. Prawidłowe nawożenie powinno opierać się na wynikach analiz ogrodniczych gleby, które obejmują nie tylko poziom pH, ale także zawartość wapnia, wpływającego na prawidłowy rozwój systemu korzeniowego i dalszy wzrost roślin. Uzupełnienie nawożenia przedsiewnego o długo dostępną dla roślin siarkę również staje się kluczem do osiągnięcia wysokich plonów, ze względu na mobilność tego pierwiastka w glebie.

W większości nawozów dostępnych na rynku siarka staje się niedostępna już po kilku tygodniach od zastosowania, podczas gdy największe zapotrzebowanie na nią przypada na koniec czerwca. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie nawozu, dzięki któremu cebula będzie zaopatrzona w składniki pokarmowe przez długi czas. 
 

Rośliny zaopatrzone przez cały okres wegetacji

Takim rozwiązaniem jest nawóz posypowy Elplon Sulfer, który, dzięki wysokiej zawartości siarki oraz dostępności wapnia, magnezu i potasu, bardzo dobrze odpowiada na potrzeby cebuli. Najważniejszą cechą tego nawozu opartego na polihalicie, jest stopniowe uwalnianie się składników pokarmowych wraz z tempem wzrostu roślin, co sprawia, że rośliny są odpowiednio zaopatrzone przez cały okres wegetacji.

Rośliny odpowiednio wsparte siarką charakteryzują się lepszą zdrowotnością i większą odpornością na presję ze strony patogenów. Z kolei potas jest pierwiastkiem kluczowym dla wykorzystania azotu, a tym samym dla budowy plonu. Zawartość potasu w nawozie, przy niskiej zawartości chlorków w formie bezpiecznej do stosowania tuż przed siewem cebuli (300-400 kg/ha), kompleksowo zabezpiecza uprawę na cały okres wegetacji. 
 

Nawożenie pogłówne bez chlorków 

Warto jednak uzupełnić nawożenie azotowo-fosforowo-potasowe – najlepiej stosując nawóz pozbawiony chlorków, które mogą negatywnie wpływać na rozwój systemu korzeniowego. Sprawdzonym rozwiązaniem jest pogłówne nawożenie cebuli nawozami bezchlorkowymi, takimi jak Elplon Bezchlorkowy, najlepiej w dwóch dawkach: pierwsza w fazie 2-3 liści właściwych (150-200 kg/ha), druga dawka w tej samej wysokości pod koniec czerwca, na początku tworzenia zgrubień cebulowych. Takie rozwiązanie sprawdza się szczególnie na glebach przepuszczalnych oraz tam, gdzie występuje intensywne nawadnianie lub wysoki poziom opadów. 
 

Wpływ nawożenia na plon i przechowanie 

Zbilansowane i odpowiednio dobrane nawożenie pozwala uzyskać plony cebuli w typie Rijnsburger powyżej 60 ton/ha, a w typie hiszpańskim oraz amerykańskim nawet ponad 80 ton/ha. Dobór oraz dawki zastosowanych nawozów wpływają również na przechowywanie cebuli, dlatego tak ważne jest wykonywanie analiz ogrodniczych – producent dostarcza roślinie to, czego ona potrzebuje, przy jednoczesnej oszczędności wynikającej z unikania zbędnego nawożenia przekraczającego możliwości pobrania składników pokarmowych.

 

Skuteczność zabiegów ochrony roślin – znaczenie właściwego pH cieczy roboczej i odpowiednich dodatków

Ostatnie lata pokazują, jak ważny w uprawie jest dobór fungicydów oraz insektycydów, a także poprawne wykonanie zabiegów. Przy sięgającym kilkuset złotych koszcie pojedynczego zabiegu każdy błąd osłabiający jego skuteczność generuje spadek plonu oraz wzrost kolejnych kosztów – często konieczność przyspieszenia wykonania kolejnego zabiegu. Dla większości fungicydów i insektycydów ważne jest zadbanie o odpowiednie pH cieczy roboczej, aby zapewnić maksymalną skuteczność preparatów w danych warunkach. Jako dodatek do wykonywanych zabiegów warto zastosować nawóz dolistny Elvita Kanon, zawierający komplet makro- i mikroelementów, który dzięki właściwościom kondycjonującym zwiększa skuteczność zabiegu.

Ochrona cebuli przed wciornastkiem

Jednym z najważniejszych elementów ochrony cebuli jest również skuteczne zwalczanie szkodników, które osłabiają rośliny i zwiększają ryzyko chorób. 
 

Presja wciornastka

W tym sezonie szczególną uwagę należało zwrócić na wciornastka tytoniowca. Na Kujawach jego presja była nieco mniejsza ze względu na opady, natomiast na Mazowszu i w Wielkopolsce, gdzie opadów było mniej, obserwowano większe nasilenie szkodnika.
Wciornastek, uszkadzając szczypior i osłabiając rośliny, przyczynia się do zwiększenia presji chorób bakteryjnych i grzybowych. 
 

Dobór insektycydów 

Obecnie, przy ograniczonej możliwości stosowania insektycydów w uprawie cebuli, warto przemiennie stosować preparaty takie jak Spintor 240 SC wraz z preparatami działającymi o dłuższym działaniu, np. Benevia 100 OD. Preparaty te najlepiej zastosować tuż po pojawieniu się presji szkodnika. 

W programie ochrony warto uwzględnić pyretroidy, takie jak Judo 050 CS, które można łączyć z fungicydami w jednym zabiegu, stanowiąc kompleksowe uzupełnienie ochrony. Spintor 240 SC sprawdza się tam, gdzie występuje duża presja wciornastka tytoniowca i konieczne jest szybkie oraz skuteczne działanie. 
 

Znaczenie adiuwantów

Równie istotny jest dobór odpowiednich adiuwantów, które zwiększą skuteczność zabiegów. Ma to szczególne znaczenie w uprawie cebuli, która często pokryta jest intensywnym nalotem woskowym, utrudniającym preparatom dostęp do roślin i ograniczającym ich efektywność. 
Sprawdzonym rozwiązaniem jest stosowanie Elvity Wolum. To adiuwant, który oprócz lepszego pokrycia roślin przez ciecz roboczą i większej odporności na zmywanie, częściowo rozpuszcza nalot woskowy, co zwiększa skuteczność zabiegów fungicydowych i insektycydowych. Dzięki jego zastosowaniu zwiększona zostaje skuteczność zabiegu, jakim jest ochrona cebuli przed wciornastkiem.
 

Mączniak rzekomy cebuli, stemphylium w cebuli

Ten sezon zaskoczył również część producentów wysoką presją mączniaka rzekomego, którego objawy na szczypiorze widoczne są dopiero po kilkunastu dniach od infekcji. Wysoka wilgotność powietrza, opady oraz duże różnice temperatur – zwłaszcza w lipcu – sprzyjały rozwojowi choroby. Na części plantacji już pod koniec lipca można było zaobserwować znaczne porażenie szczypioru, prowadzące do jego zamierania. 
 

Pełna ochrona plantacji

Przy intensywnej ochronie i konieczności wykonywaniu 8-10 zabiegów w warunkach wysokiej presji patogenów odpowiedni dobór środków staje się dużym wyzwaniem. W ochronie przed mączniakiem rzekomym wśród dostępnych preparatów najlepiej sprawdzają się fungicydy takie jak: Orondis Vip, Infinito 687,5 SC, Divexo oraz Altima 500 SC. Ich działanie warto wspierać nawozami dolistnymi o wysokiej zawartości miedzi, które nie tylko wzmacniają ochronę przed mączniakiem rzekomym, lecz także ograniczają występowanie chorób bakteryjnych. Wysoka zawartość miedzi oraz bardzo dobre pokrycie roślin, oprócz wsparcia zdrowotności roślin, wpłynie również na poprawę jakości łuski. Takim nawozem dolistnym o wysokiej koncentracji miedzi jest Elvita Prevent – preparat cechuje się trudną zmywalnością i długim utrzymywaniem się na szczypiorze, co zwiększa skuteczność jego działania. 
 

Łączenie preparatów

W wielu gospodarstwach można było zaobserwować pomijanie pełnej ochrony przed chorobami – na przykład prawidłowo dobrane zabiegi przeciw mączniakowi rzekomemu, ale brak ochrony przed Stemphylium vesicarium, alternariozą czy zgnilizną szyjki. Warto pamiętać o łączeniu preparatów chroniących przed rozwojem mączniaka rzekomego z tymi, które wpływają na ograniczenie występowania pozostałych chorób (np.: Cobalt, Luna Experience 400 SC, Fandango 200 EC czy Scala). Istotne jest również ich przemienne stosowanie i unikanie powielania tych samych substancji czynnych w kolejnych zabiegach. 

Preparat Cobalt doskonale sprawdzi się jako pierwszy zabieg – np. w połączeniu z Altimą 500 SC – a także tuż przed załamywaniem się szczypioru, kiedy konieczne jest zadbanie o ochronę przed zgnilizną szyjki cebuli. Wówczas można zastosować go m.in. z Orondisem Vip lub Infinito 687,5 SC. 

Dobrze zbilansowane nawożenie i racjonalna ochrona roślin to klucz do uzyskania zdrowych, wysokiej jakości plonów cebuli. Stosowanie sprawdzonych preparatów i dostosowanie zabiegów do lokalnych warunków pozwala minimalizować straty i maksymalizować zyski producentów.