Ogórek pod osłonami – aktualne aspekty uprawy, nawożenia i ochrony roślin

Towarzyszące słonecznym dniom niskie temperatury i występujący często porywisty wiatr, mocno utrudniały wietrzenie obiektów, prowokując wysoką presję ze strony chorób. Słoneczne dni przyspieszyły rozwój szkodników, głównie przędziorka i wciornastka.

W wielu obiektach o ograniczonych możliwościach ogrzewania nie było możliwe utrzymanie komfortu cieplnego w okresie nocnym, co miało istotny wpływ na budowę roślin i jakość owoców, które często wykazywały ordzawienia.
 

Ogórki – uprawa pod folią a wyzwania nawożenia i niedobory azotu i wapnia

Nawożenie i uprawa ogórka w tunelu bywają trudne, gdyż specyfiką tego gatunku jest bardzo szybka reakcja na niedobór lub brak dostępności składników pokarmowych. W wielu obiektach można było obserwować niedobór azotu, który powodował osłabienie wierzchołków oraz rozwój owoców o zaostrzonym kształcie, często zakrzywionych.

Objawy niedożywienia azotem na owocach ogórka 

Słoneczne, ale chłodne dni, były często powodem występowania fizjologicznych niedoborów wapnia, pomimo poprawnej zawartości tego składnika w podłożu. Prezentowane przez rośliny objawy to liście w kształcie parasola, a w skrajnych warunkach – zanik wierzchołków. Szczególnie trudna w tym aspekcie jest uprawa ogórków w tunelu nieogrzewanym. Głównym powodem takich niedoborów jest zbyt powolny transport wapnia w warunkach wysokiej wilgotności, gdy możliwości wietrzenia obiektów są mocno ograniczone. W zapobieganiu tego rodzaju objawom może być pomocny efektywny nawóz wapniowy Elvita Calcio Plus zawierający mrówczan wapnia. Zastosowany dolistnie szybko uzupełnia miejscowe niedobory wapnia w roślinie.

Fizjologiczny niedobór wapnia na roślinach ogórka

 

Ogórki – uprawa w tunelu a rozpoznawanie niedoborów składników pokarmowych w okresie owocowania

Owocujące rośliny często wykazują objawy niedoboru potasu, co wiele odmian często pokazuje tworząc owoce w kształcie maczugi, czyli rozszerzające się ku dołowi.
Objawy te łatwo pomylić z konsekwencjami zapylenia kwiatów ogórka przez owady – wtedy również dolna część owocu staje się szersza. Łatwo to sprawdzić, krojąc owoc wzdłuż. Jeśli znajdziemy w nim nasiona, możemy być pewni, że doszło do zapylenia kwiatów. Dzieje się tak dlatego, że czasem niektóre pojedyncze rośliny ogórka wytwarzają kwiaty męskie (źródło pyłku) i owady obecne w obiekcie (trzmiele, pszczoły) zapylają kwiaty żeńskie.

W warunkach dobrej pogody i obciążenia roślin owocami można było obserwować niedobory magnezu (nieregularne rozjaśnienia) widoczne na środkowych liściach lub w 1/3 długości, licząc od wierzchołka rośliny.

Deficyt magnezu na liściach ogórka
 

Odstępstwa od prawidłowego odczynu pożywki (zbyt wysokie pH) powodowały objawy niedoboru żelaza i manganu, co mogliśmy obserwować na wierzchołkowych liściach.

Niedobór manganu na liściach ogórka

Niedobór żelaza to jasnożółty wierzchołek, niemal cytrynowy, a deficyt manganu to zażółcenia w formie siateczki na liściach tuż poniżej wierzchołka.
 

Sadzenie ogórków pod osłonami – jak zapobiegać uszkodzeniom chłodowym i dbać o jakość owoców

Częstym objawem obserwowanym w warunkach słonecznej pogody, ale z towarzyszącymi jej chłodnymi nocami, są uszkodzenia chłodowe ogórka. Są to zwykle podłużne skorkowacenia na owocach. Najlepiej genezę problemu określa jego angielska nazwa „cold stripes” – „smugi chłodowe”. Objawy te są często błędnie interpretowane jako niedobór boru. Głównym ich powodem jest zbyt szybko spadająca temperatura w obiekcie uprawowym po słonecznym dniu. W takich warunkach rośliny pozostają długo aktywne i obserwuje się intensywny wzrost owoców.

Cold Stripes

Zbyt gwałtowna zmiana temperatury powoduje wychłodzenie zewnętrznych tkanek owoców, które rosną wolniej niż te wewnętrzne. Powoduje to pękanie skórki, powstające w ciągu kilku godzin. Odmiany ogórków pod osłony różnią się podatnością na takie uszkodzenia skórki. Zapobieganie im polega na kontrolowaniu zmian temperatury i wcześniejszym kończeniu nawadniania, tak by osiągnąć wyższą koncentrację roztworu składników w strefie systemu korzeniowego. Warto również rozważyć wyprzedzające zastosowanie Elvita SiMax – dolistnego nawozu zawierającego krzem, który podnosi odporność owoców na uszkodzenia mechaniczne.
 

Ogórek pod osłonami – presja chorób w pierwszej fazie uprawy

Wielu producentów mierzyło się z wysoką presją ze strony chorób roślin. W pierwszym okresie uprawy obserwowano zgorzel podstawy pędów jako konsekwencję przechłodzenia rozsady w momencie transportu na miejsce lub niedostatecznego ogrzania się podłoży. Objawem charakterystycznym jest zmiana koloru szyjki korzeniowej na lekko pomarańczowy. Sprawcą choroby są głównie grzyby z rodzaju Pythium i Phytophtora.

Wysoka wilgotność w obiektach sprzyjała infekcjom przez zgniliznę twardzikową, powodowaną przez grzyb Sclerotinia sclerotiorum. Choroba atakuje głównie łodygi i owoce, i właśnie to porażenie łodyg jest szczególnie niebezpieczne, powodując straty w obsadzie. Charakterystycznym objawem jest gęsty nalot białej pleśni, w którym często widoczne są czarne „ziarna” – sklerocja, czyli organy przetrwalnikowe bardzo odporne na wszelkie chemiczne substancje aktywne. Niedopuszczenie do ich powstania jest inwestycją w przyszłość, gdyż w wielu obiektach uprawowych folia rozłożona na gruncie pozostaje przez kilka lat.

Fusarium na ogórku

W niektórych szklarniach i tunelach obserwowano rośliny porażone przez grzyb z rodzaju Fusarium powodujący poważne straty w obsadzie. Objawy zwykle występują na łodygach i szyjkach korzeniowych. Porażone wiązki przewodzące uniemożliwiają transport wody i składników, powodując nieuchronne obumieranie roślin.

Chorobą bardzo dotkliwą dla producentów ogórka jest czarna zgnilizna zawiązków powodowana przez grzyb Didymella bryoniae. Producenci rzadko doświadczają zaawansowanych objawów w postaci czarnych pleśni na owocach. Częściej obserwowane są porażenia kwiatów i wierzchołków zawiązków powodujące deformacje. Zawiązki stają się zaostrzone i nie rozwijają się poprawnie. Na przekroju możemy obserwować brązową „strunę” w części przykwiatowej. Miejscowa infekcja często samoistnie wygasa, ale bezpowrotnie deformuje owoc, czyniąc go niesprzedawalnym. Choroba występuje głównie w obiektach o ograniczonym poziomie ogrzewania, czyli z wilgotnością przekraczającą momentami 70-90%.
 

Choroby ogórka pod osłonami – profilaktyka, monitoring i biologiczne metody ochrony upraw

Choroby ogórka pod osłonami mogą powodować duże straty plonu, zwłaszcza, że lista zarejestrowanych preparatów chemicznych jest, z roku na rok, coraz krótsza. Alternatywą są preparaty biologiczne stosowane zapobiegawczo, takie jak Elbio Versus, zawierający dwa pożyteczne gatunki bakterii, które przeciwdziałają infekcjom i sprawiają, że ochrona ogórka pod osłonami staje się łatwiejsza i bardziej przyjazna dla ludzi i środowiska.

Każdy sezon uprawowy jest inny i niesie wiele trudności oraz zagrożeń dla naszych upraw. Wczesne identyfikowanie problemów znacząco ułatwia ich pokonywanie. Regularne lustracje plantacji, a zwłaszcza miejsc, które zwyczajowo są problemowe, pozwala na podjęcie wczesnych działań zaradczych. Uprawa ogórka w tunelu wymaga precyzyjnego nawożenia i odpowiedniego doboru preparatów, dlatego warto skorzystać z fachowego doradztwa. Frusto to hurtownia nawozów, która oprócz wsparcia, oferuje sprawdzone rozwiązania dopasowane do potrzeb nowoczesnego ogrodnictwa.